Fox single reis, India/Nepal, 2e week

Maandag, 27 januari 2020
Vroeg op en dan met de trein van 08.00 uur van Agra naar Jhansi. 2e Klasse, gewoon zoals een Nederlandse trein met zitplaatsen, wel gereserveerde plaatsen en hier krijgt iedereen  een flesje water bij binnenstappen en als je eenmaal zit krijg je een ontbijtje aangeboden 😊 De reisleidster en ik waren de enigen die het aandurfden. Volgens de reisleidster was het safe, dus ondanks uitgebreid ontbijt in hotel om 06.30 uur heb ik het ook aangepakt, gewoon uit nieuwgierigheid. Theezakje, 2 sandwiches met kaas en groenten en een banaantje. Heet water kwam apart langsgebracht. Lekker. 3e Klasse is gewoon zitplaatsen en zelf uitzoeken (of staan blijven). Na 3 uur treinen verder met een andere touringbus (weer eentje voor 25 personen, waar we met 8 en de gids is 9 heel ruim zitten), door naar Orchha. ’s Middags na inchecken hotel nog een optionele excursie (moet je apart voor betalen) lopend door het dorpje en een bezoek aan Jehangir paleis. Was de moeite waard.

Daarna kreeg je ook nog de gelegenheid om voor een klein bedrag voor een hoofdmassage te kiezen bij een lokale kapper. Mijn herinnering aan de hoofdmassages bij de kapsalons in Delhi waren prima, dus ik wilde dat wel doen. Iedereen ongelovig kijken. Want dit zou met olie gebeuren en de “lokale kapper” zou iemand zijn die met een klein handdoekje en een flesje olie op de trappen van de rivier op klanten wacht. Dus niks geen haarwassen erna ofzo…. Ik had A gezegd, dus zei ook B bleef erbij dat ik dat wel wilde. Vervolgens zeiden een man en een vrouw van de groep dat ze het ook wel wilden doen, maar ik moest als eerste, dan konden ze zich nog bedenken….. Wel, het was heerlijk, heerlijk, heerlijk. Zeer primitief, klein handdoekje op mijn schouders, zitten op de smerige stenen trappen aan de rivier en een oud mannetje met z’n vieze olie handen en klein flesje olie aan mijn hoofd, deed vervolgens ook mijn nek (gewoon door mijn t-shirt heen, die zat dus vol met olie, en probeerde ook mijn rug te doen, dat was pijnlijk, dus ik heb hem gevraagd het alleen bij mijn hoofd te houden. Heerlijk !!!  Aan de gelukzalige uitdrukking op mijn gezicht te beoordelen, geloofden de andere 2 dat het wel fijn was en hebben zij het ook gedaan. Voor de vrouw (Barbara) was het vlakbij zijn van het hotel ook een reden om ja te zeggen, dan kon ze binnen 5 minuten bij het hotel zijn om haar haar te wassen en niet steeds voor gek te lopen met die vette haarpieken. Ik zou het zo weer doen, wel alleen hoofd, geen nek en rug.

Dinsdag 28 januari 2020
Vandaag naar Khajuraho, bekend om zijn erotische tempels. Ruim 1000 jaar oud en wereldberoemd om de erotische figuren uit de Kamasutra. De gids vroeg eerst of iedereen in de groep minstens 18 was (het filmmeisje was 24, maar kon makkelijk voor 17 doorgaan), daarna gaf hij ons de raad om er alleen naar te kijken, foto’s maken mocht wel, maar “do not try this at home” en Fox reisorganisatie stelde zich niet verantwoordelijk voor eventuele lichamelijke gebreken als gevolg van toch proberen. Waren inderdaad standjes bij waarvan ik dacht, dat lukt niemand….. Veel gelachen maar ook verwonderd over de precisie van de beelden en de zeer verfijnde uitwerking.

’s Middags wederom een fietstour, deze fietsen waren van mindere kwaliteit en er waren best veel landweggetjes “Vaals plat” dus ik had er af en toe moeite mee. Maar kon toch goed bijblijven. Barbara had geleerd van de vorige fietstocht en wilde niet mee, zelfde voor Floor (=man). Barbara is uiteindelijk in een tuktuk achter ons aan gereden. Die tuktuk gaat sowieso mee voor als er wat gebeurt onderweg en als bagagewagentje voor de rugzakjes en watervoorraad. Zo hoefde ze niet te fietsen en kon toch genieten van het uitzicht en de stopplekken. Het is mij ook aangeboden, maar ik vertikte het en heb gewoon gefietst en los van af en toe een rooie kop van inspanning bij Vaals plat omhoog was het een heerlijke fietstocht.  Kreeg na afloop een compliment van de reisleidster, bij boeking van iemand van mijn leeftijd is het altijd afwachten of die persoon fit genoeg is, bij mij wist ze inmiddels dat ze zich nergens zorgen om hoefde te maken. Over platteland gefietst, koeiepoep uitleg gekregen, dorpsfamilies bezocht, was fijne afwisseling van bezichtiging van paleis na paleis en de vele tempels.

Woensdag 29 januari 2020
Vandaag hele lange dag in de bus, gerekend werd op 12 uur. Je kon dit ook per vliegtuig doen, maar dat kostte (inclusief transfers) 350 euro extra, dus niemand deed dat. Achteraf bleek dat het maar 120 euro zou kosten, als ik dat van te voren had geweten had ik voor vliegen gekozen met als extra voordeel meer vrije tijd voor mezelf. Maar nu dus in de bus, we hadden een “voorspoedige” reis, want het duurde maar 11,5 uur, ongeveer 430 km, dus slow hobbelen over niet verharde dirt roads was 90% en af en toe heel kort over een verhard stukje. Uiteraard veel dorpjes langsgereden, dat maakte het naar buiten kijken wel leuk. Beetje geslapen, beetje gedommeld, beetje naar buiten kijken, om de 2 uur plaspauze (niet altijd de schoonste toiletten, 1x ben ik zelfs niet eens naar binnen gegaan), soms ook gelegenheid om er thee/koffie te drinken. Dat deed ik niet, want dan moet ik weer plassen enz. Geen lunch onderweg, er was nergens een betrouwbaar restaurant, we wisten dit van te voren dus iedereen had koekjes, chocolade en fruit gekocht voor onderweg. Zeer blij om aan te komen in het hotel in Varanasi, helaas beetje aan de buitenkant van de stad. Je kon niet even de stad inlopen maar moest daarvoor een taxi of tuktuk regelen. Maar vandaag te moe van het niksen om nog wat te ondernemen, dus (uitgebreid) dineren en dan douchen en naar bed.

Donderdag 30 januari 2020
Varanasi is de meest heilige stad van India. Volgens de legende is het ook de oudste nog steeds bewoonde stad ter wereld. Er komen elke dag duizenden (geen tikfout!) pelgrims naar Varanasi om aan de heilige rivier de Ganges te bidden of te mediteren. ’s Morgens vroeg vinden er badrituelen plaats, waarbij men zich 5x onderdompelt in de Ganges en tot slot een klein slokje rivierwater drinkt, uiteraard al biddende. Er zijn 84 trapingangen vanuit de stad naar de rivier, waarvan 2 voor crematie doeleinden. De zogenaamde Ghats. Er drijven ontzettend veel lichtjes op de rivier, dat zijn kleine kartonachtige kommetjes met wat Afrikaantjes (Indiase naam Tengates of Gendha) en een lontje in olie. Afrikaantjes worden in India erg veel gebruikt voor het eren van en het offeren aan de goden en het verwelkomen van gasten. Je ziet ze werkelijk overal in tempels en paleizen en in vele hotels wordt je verwelkomt met een afrikaantjes halsketting. Deze olie-afrikaantjes kommetjes worden in de Ghats ook aan toeristen verkocht en uiteraard heb ik er een paar gekocht. Bedoeling is om die te water te laten en dan een wens te doen.

We zijn om 06.00 uur uit hotel vertrokken met tuktuks en kwamen kwartiertje later aan bij ingang oudste gedeelte. Je zou denken dat het om 06.15 uur niet zo druk zou zijn, maar dit was drukste moment van de dag! Als mieren in een mierenhoop liep iedereen richting Ganges, wij liepen achter elkaar en het was moeilijk om niemand te laten komen tussen jezelf en degene van de groep die voor je liep, als dat gebeurde zou je in een mum van tijd de groep kwijtraken. We kregen dan ook allemaal een papiertje met in het Engels en in het Hindi de naam van een meeting point waar we elkaar dan weer zouden ontmoeten. Gelukkig kon de groep bij elkaar blijven en verloren we niemand 😊. Bij de Ganges aangekomen keek ik mijn ogen uit, schemerdonker (dus voor mij bijna onmogelijk om foto’s te maken met mijn iPhone) en alle trappen vol met mensen die zich aan- of uitkleden, veel mensen in de rivier die steeds kopje onder gingen, veel gezang, veel belletjes gerinkel en uiteraard, hoe kan het ook anders, zelf op deze smalle traptreden liepen koeien en geiten. We zijn per bootje een stukje over de Ganges gegaan (grote boot, veel bewegingsvrijheid) en hebben o.a. een van crematie-Ghats gezien, dat scheen de minst gebruikte te zijn en er was nog wel rook te zien en brandstapels, maar er was geen crematie op dat moment. Wel weer koeien en ook veel honden die naar nog iets eetbaars zochten…. Tijdens dit tochtje heb ik mijn wens-kommetjes te water gelaten en hoera hoera bij mijn belangrijkste wens bleef het branden tot het uit het zicht was. De meeste vlammetjes gingen uit zodra je ze over de rand van de boot deed, maar die ene van mij niet…..

Terug naar de trappen, naar de bus door andere nauwe steegjes en dan lekker ontbijten in hotel.  Na ontbijt terug naar de stad met zelfde tuktuks en daar rondgeslenterd en demo’s gekregen van zijdeweverij, hoe je een sari draagt, hoe je een tulband om je hoofd wikkelt, enz. Daarna uiteraard poging van de weverij om zijde kleedjes of kleding aan ons te verkopen. Drie mensen van de groep kochten inderdaad iets. Niks voor mij uiteraard.

Na de lunch gaan we naar de plek waar Boeddha zijn lezing hield in Sarnath. Indrukwekkend, rustige en heilige plek, had het niet willen missen. Ook het daarbij behorende Boeddha museum bekeken en veel geleerd….

’s Avonds terug naar de Ganges-Ghats en bekijken we vanaf een boot (weer een ruimte boot, weer veel bewegingsvrijheid) het Aarti ritueel. Dit wordt elke avond bij zonsondergang opgevoerd en trekt duizenden pelgrims en ook toeristen aan. Voordat we naar het Aarti gedeelte voeren, zijn we naar de andere kant naar de belangrijkste crematie-Ghats gegaan. Mochten van afstand wel foto’s maken maar dichtbij niet, begrijpelijk, zou ik ook zonder verbod van de reisleidster niet gedaan hebben uit respect. Ongelooflijk hoe dat daar toeging. Sowieso alleen mannen, vrouwen zijn te emotioneel, mannen doen gewoon hun werk, dit hoort bij het leven en men gelooft en hoopt alleen maar dat de overledene in een betere wereld terecht komt. Men gelooft erin dat wie sterft en hier gecremeerd wordt “moksha” (verlossing) krijgt en niet terug hoeft te keren naar de aarde. De doden worden merendeels aangeleverd per boot, want door de smalle steegjes is te ver dragen. Als ik het over boot heb, ook “onze” boot, dan bedoel ik een open houten boot met aan weerszijden soort smalle bank langs de reling en aangedreven door mensenkracht en roeispanen. Alleen ’s avonds kregen wij eentje met een motortje, maar de crematieboten en andere toeristenboten gaan met roeispanen. De doden zijn overdekt met veel gekleurde kleden en heel veel oranje afrikaantjes bloemenslingers, ze worden op de kant gedragen en gaan dan stukje verder met 5 dragers de rivier weer in waarbij het dode lichaam ondergedompeld wordt in de heilige Ganges. Dan weer terug op het droge en wachten op hun beurt om verbrand te worden. Er waren zeker een stuk of 10 vuren zichtbaar en volgens de gids is 15 tegelijkertijd geen uitzondering. Er is 300 kg brandhoud nodig voor 1 lichaam en men mag alleen brandhout gebruiken dat in de ghats verkocht wordt. Vele vuurtjes, men kan gewoon een leeg plekje opzoeken en daar een brandstapel bouwen, lichaam erbovenop, dan nog wat takken als toplaag en klaar. De oudste man van de familie heeft zijn hoofd kaalgeschoren en loopt 5 x om de brandstapel heen. De rest staat er bij en zingt of bidt of rinkelt met belletjes. Nergens geklaag of verdriet, nergens vrouwen. Heel indrukwekkend. Na verbranding wordt de as en soms nog overgebleven botten in de rivier gegooid, dat is dus op een paar meter afstand van de volgende ghats waar mensen badrituelen uitvoeren en ook het water drinken. Gestorven kleine kinderen en zwangere vrouwen, mensen met lepra en nog een paar andere uitzonderingen worden niet verbrand maar hun lichamen gaan intact de rivier in. Na intreden van de dood is het de bedoeling dat men binnen 12 uur aan de crematie is begonnen of het lichaam aan de Ganges heeft toevertrouwd…..

Naast deze crematie-ghats is een moderne crematietoren. Men is al erg lang bezig om te proberen de crematie rituelen om te buigen naar een iets hygiënischere crematie. Maar uiteraard is het erg moeilijk om deze eeuwenoude traditie te veranderen. De traditionele verbranding kost zo’n 2000 roepies (voornamelijk aan het hout) dat is ongeveer 260 euro en ontzettend veel geld voor de armere bevolking. Ze kopen dan minder hout, waardoor de overledenen half verbrand de rivier ingaan. Het gebeurt dan niet zelden volgens de gids, dat toeristen in die “roeibootjes” langs drijvende lichaamsdelen varen. Dode koeien en andere dode beesten gaan voor het gemak ook de rivier in, en ook dus bepaalde mensenlichamen die niet verbrand mogen worden. Riolen komen uit op de Ganges, kleding en lakens worden in de Ganges gewassen, vaak met chloor….. kortom de Ganges is vervuild….. Maar de traditionele Indier gaat ervan uit dat de Ganges heilig is en dus niet vies.  

Door de hygiënischere methode met houtverbranding in een oven aan te bieden voor erg weinig geld hoopt men de armere mensen (dat is grootste deel van de bevolking) over te halen hiervan gebruik te maken. De overgebleven as wordt bij deze methode ook teruggegeven aan de familie en kan dus ook in de Ganges worden uitgestrooid.

Vrijdag, 31 januari 2020
Weer een lange dag in de bus, wederom 12 uur gepland en inderdaad 12 uur geduurd, waarvan klein uurtje bij de grensovergang. Dit keer niet de mogelijkheid om met het vliegtuig te gaan. We reizen van Varanasi naar Nepal en gaan vlak achter de grens naar een hotel om te overnachten.  Dit keer wel een lunch onderweg in een “vertrouwd” restaurant, een aangename pauze na de lange busritjes over nog steeds hobbelige en meestal onverharde wegen. Bij de grens aangekomen verbazen we ons over de officiële grenspost. Als ik alleen was geweest zou ik het niet als grenspost herkend hebben. Een gammel vertrekje, opgetrokken uit golfplaten, ik denk 3 x 3 meter, dat was alles. Wel erg druk met veel touringbussen en veel wachtende mensen. Ernaast tussen de vuilnis een opgezette partytent met een tafeltje en paar stoelen erin en een A-4tje met de melding dat dit het Corona infocentrum was. Overal A4-tjes met de melding dat fotograferen verboden was met straffe van gevangenisstraf. Af en toe werd iemand uit onze wachtrij (niemand van de groep) eruit gehaald en naar deze Corona infostand geleid waar ze vragen moesten beantwoorden. Wij moesten binnen in het golfplaten kamertje onze paspoorten afgeven en 30 US dollar voor het visum en dan buiten wachten tot het  administratief afgehandeld zou zijn en we de paspoorten terug konden krijgen. Reisleidster was hier natuurlijk bekend en die schoof 50 Indiase roepies per persoon onder de tafel (0,65 euro 😊) en daardoor werden we met voorrang behandeld en konden we na 10 minuten verder. Bus bleef in India achter en onze bagage werd verdeeld over 3 tuktuks en wij liepen ernaast, ongeveer 1 km niemandsland, dan de Nepalese douane, ongeveer hetzelfde, alleen was de Corona infostand iets moderner (maar voor onze Westerse begrippen nog steeds ongelooflijk simpel). Het ging hier redelijk snel omdat hier onze Nepalese gids al een en ander had voorbereid. Dus lekker snel weer in een nieuwe bus en op weg naar ons hotel 10 minuten rijden. Deze bus is voor de rest van de reis in Nepal en was een kleinere touringcar, maar nog steeds dubbele plek voor iedereen, dus nog steeds ruim zat. De gids zou de hele verdere reis in Nepal met ons meereizen. Wel fijn, want aan elke gids in India moest ik steeds wennen, hun Engels met accent was niet altijd even duidelijk. Deze Nepalees sprak erg goed Engels. In Nepalees hotel dineren en dan wederom erg vermoeid van niks doen naar bed.

Zondag 2 februari 2020
Verbazingwekkend het verschil in wegen tussen India en Nepal, hier bijna alles geasfalteerd, dus voor ons na de India wegen een welkome luxe. In de ochtend bezoeken we Lumbini, de geboorteplaats van Boeddha. Indrukwekkend en ook hier werd ik emotioneel dat ik in staat was om hier in Nepal op zo’n belangrijke plek te zijn. Daarna door naar het Chitwan Natuurreservaat, waar de Bengaalse tijger en neushoorns zitten. Hier is bekend dat de Bengaalse tijger niet aan de rand van het reservaat zit, dus die zullen we weer niet te zien krijgen, maar de neushoorn waarschijnlijk wel. We hebben een you-tube-filmpje gezien waar een neushoorn zelfs aan de buitenkant van het Chitwan natuurreservaat ’s nachts door het dorp kuierde….. Verder wrs krokodillen, herten en vele soorten vogels. Morgen gaan we dus weer op jeepsafari, gelukkig niet zo vroeg, dus ook niet zo koud in de open jeep ernaartoe. Vanmiddag meegedaan aan een optionele excursie, per ossenkar een ritje door het dorp, een wandeling door de jungle waarbij we een olifantenplek zijn gepasseerd. Hier had ik wel gemengde gevoelens bij. Deze olifanten staan van einde middag tot begin van de morgen met kettingen vastgeketend en lopen onder begeleiding “los” gedurende de rest van de dag, zogenaamd om de toeristen te laten zien hoe olifanten in het wild leven, gelukkig houdt Fox reisorganisatie zich hier verre van en het was gewoon toeval dat we hier langskwamen. Dieronvriendelijk. Wel bijzonder was de ontmoeting met een neushoorn op hooguit 20 meter afstand. Het dier liep vrij dicht bij de rand van het park, op z’n dooie gemak kuierend en boomblaadjes snoepend. Uiteraard probeerden we op gepaste afstand te blijven en waren we blij een Nepalese gids bij ons te hebben. Hij gaf aan dat als we niet teveel lawaai maakten en bleven waar we stonden we geen gevaar zouden hebben. En inderdaad, de kolos liep ons (op afstandje) op zijn gemakkie voorbij. We hebben die middag ook nog een boottochtje gemaakt in een kano, een uitgeholde boomstam van de “ïron-tree”, een boomsoort met een vreselijke harde stam. Net breed genoeg om achter elkaar in plaats te nemen, op erg lage krukjes, je benen lagen dan aan weerskanten naast je voorganger. We kregen het advies stil te zitten en bij het maken van foto’s niet je lichaam om te draaien, want dan zou de boot te veel wiebelen en…….. Bootrand was ongeveer 30-40 cm boven wateroppervlak. Moet eerlijk bekennen dat ik dit vooral in het begin doodeng vond. Vond het niet eng of beangstigend om als vrouw alleen in oud-Cairo of oud-Delhi te lopen enz. maar dit vond ik maar niks. Nog geen 10 meter in het water werd er gezegd dat we beter niet naar links langs de kano konden kijken, ik eigenwijs, dacht dat het een grapje was en keek toch….. een krokodil op een halve meter van de kano af….. heb mijn ogen daarna tijdje dichtgehouden en niet geademd, maar heb het overleefd. Iedereen bleef gelukkig vrij stil zitten, dus geen gewiebel en na een tijdje durfde ik ook om me heen te kijken. Krokodillen overal, in het water, op de kanten, kleintjes, grote, visetende krokodillen met lange spitse snuit en mens-etende krokodillen met normale snuit. Uiteraard ook veel watervogels. Vond het doodeng, maar had het niet willen missen.

’s Avonds na het diner was er in het dorp een voorstelling van traditionele dans van de oorspronkelijke Tharu bewoners. Was eigenlijk te moe om te gaan maar toch maar gedaan en viel mee, was mooi en ook met grappige aspecten erin en duurde niet te lang. Dit was een erg overvolle dag qua verschillende activiteiten en ik was blij dat ik daarna naar bed mocht.

.